Jednym z bardzo często używanych materiałów przeznaczonych do wykonywania dachów drewnianych i konstrukcji budynków (nie tylko domów drewnianych, ale również murowanych) jest drewno. Dlaczego? Drewno konstrukcyjne jest wytrzymałe, lekkie i niedrogie w porównaniu do innych materiałów. Wystarczy je prawidłowo zaimpregnować – tak zabezpieczone przetrwa wiele lat.
Drewno jest tak pożądanym przez budowlańców budulcem, ponieważ dzięki jego mechanicznym i fizycznym właściwościom doskonale rozkłada ciężar budowli. Szczególnie często wykorzystuje się je do budowy dachów drewnianych. Konstrukcje z drewna trzymają się świetnie, oczywiście pod warunkiem, że wykonywane są przez profesjonalną firmę.
Decydując się na materiał do konstrukcji z drewna, drewno na dach lub drewno na więźbę dachową, powinniśmy być zaznajomieni z podstawowymi informacjami na temat jego rodzajów, nadających się do tego typu konstrukcji. Powinniśmy też znać różnice pomiędzy zastosowaniem drewna ze świeżo ściętego drzewa, niesuszonego i niestruganego, a drewna wysuszonego oraz drewna litego i klejonego.
Drewno tartaczne
Całkiem niedawno, zaledwie kilkanaście lat temu, konstrukcje drewniane zazwyczaj tworzone były z drewna tartacznego, które było niedosuszone i nieheblowane, nie spełniało podstawowych norm. Efektem tego była niestabilność oraz nietrwałość konstrukcji. Budowa konstrukcji czy dachu z takiego drewna na początku wydawała się bardziej ekonomiczna, ale było to tylko pozory – w ostatecznym rozliczeniu budowa okazywała się droższa niż budowa z zastosowaniem wyższej jakości, odpowiednio przygotowanego drewna. A wszystko to za sprawą szkód, jakie wywołuje użycie tańszego, źle przygotowanego surowca. Przede wszystkim nośność elementów konstrukcyjnych budynku, czy dachu, wykonanych z niesuszonego drewna jest więc znacznie mniejsza.
Drewno świeże czy wysuszone?
Drewno pochodzące ze świeżo ściętego drzewa wykazuje wilgotność na poziomie 30%, drewno wysuszone – poniżej 18%. Drewno o większej wilgotności ma znacznie mniejszą wytrzymałość na zginanie niż drewno odpowiednio przygotowane (wysuszone). Łatwo to wyjaśnić – wysychając, drewno kurczy się, a więc i odkształca. Konstrukcja stabilizuje się dopiero wtedy, gdy drewno osiąga wilgotność mniejszą niż 14%. Kolejną wadą zastosowania wilgotnego drewna na dach, więźbę dachową, czy konstrukcję drewnianą budynku jest obniżenie właściwości izolacyjnych wełny mineralnej, po absorbcji przez nią wilgoci z wysychającego drewna. W niektórych konstrukcjach (takich jak domy szkieletowe), drewniana konstrukcja obudowana jest ze wszystkich stron izolacją oraz materiałami wykończeniowymi. W takim wypadku drewno, nie mając możliwości szybkiego wyschnięcia, ulega zaparzeniu i jest podatne na siniznę, rozwijanie się pleśni oraz grzybów. Podniszczona w ten sposób drewniana konstrukcja budynku stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa domowników, mówiąc prosto – dom może ulec zawaleniu się.
Jaki gatunek drewna wybrać?
Jeśli chodzi zaś o gatunki drewna, jakie wykorzystuje się do budowy dachów i konstrukcji drewnianych, najbardziej doceniania przez fachowców jest sosna. Tarcica sosnowa jest miękka, a do tego jest wytrzymała i sprężysta. Drewno z niej jest łatwe w obróbce, nie posiada specjalnie sęków, jest wytrzymałe i wykazuje zdolności amortyzacyjne. Oprócz sosny, często stosowane jest drewno modrzewiowe i jodłowe, a także inne gatunki iglaste, oprócz świerku (świerk nadaje się na elementy niekonstrukcyjne, ale na konstrukcyjne już nie. Tarcica świerkowa jest trudniejsza w obróbce, ponieważ ma mniejszą sprężystość). Jeśli chodzi o samą tarcicę, powinna być czterostronnie strugana. Drzewo powinno być zdrowe, bez chorych sęków czy pęknięć, ponieważ obniża to jego wytrzymałość. Tarcica może być sortowana maszynowo lub ręcznie, przez osoby z dużym doświadczeniem lub posiadającym stosowne uprawnienia. Co niezwykle istotne, drewno konstrukcyjne strugane jest bardziej owadoodporne i ognioodporne niż drewno niestrugane: ponieważ płomienie ślizgają się po jego gładkiej powierzchni.
Można wyróżnić dwa podstawowe gatunki drewna konstrukcyjnego: drewno lite oraz drewno klejone. Drewno lite to nic innego jak dwukrotnie przetarta tarcica. Poszczególne elementy tarcicy posiadają regularne, proste kształty oraz kąty. Długość tych elementów to między jednym metrem (tarcica średnia) a sześcioma metrami (tarcica długa), jednak na specjalne zamówienie wykonywane są również drewna wymiarowe, nawet o długości do dziesięciu metrów. Drewno klejone jest wprawdzie mniej wytrzymałe, ale za to jest bardziej elastyczne, jeśli chodzi o wymiary i może osiągnąć nawet do kilkudziesięciu metrów. Tak duże elementy uzyskuje się poprzez sklejanie kilku warstw listew albo forniru.
Koszt zakupu drewna na konstrukcję
Jeśli chodzi o koszty zakupu drewna konstrukcyjnego, są one różne. Zależą od gatunku drewna, sposobu wykonania oraz producenta. Chcąc mieć pewność, że konstrukcja z drewna (obojętne, czy będzie to więźba dachowa, czy inny element konstrukcji budynku) będzie nam długo służyła i tym samym zapewnimy sobie bezpieczeństwo budynku – należy ją porządnie zabezpieczyć zarówno przed czynnikami biotycznymi (owady, grzyby, bakterie), jak i przed wilgocią oraz ogniem za pomocą specjalistycznych preparatów impregnacyjnych.
