Niniejszy artykuł opisuje w skrócie podstawowe urządzenia przeciwpożarowe poddawane okresowym przeglądom (konserwacji) oraz wskazuje wybrane dobre praktyki w tym zakresie. Materiał opracowany został w oparciu o obowiązujące przepisy w zakresie ochrony przeciwpożarowej, w szczególności dwa podstawowe akty prawne:

• Ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Ilość i rodzaj zastosowanych zabezpieczeń (urządzeń i systemów) w obiekcie regulują przepisy prawa (ustawy, rozporządzenia) oraz przepisy szczegółowe (np. normy, decyzje itp.) Wielkość możliwych do zastosowania rozwiązań p.poż. wynika ze specyfiki poszczególnych obiektów, m.in. powierzchni, kubatury, przeznaczenia, lokalizacji, zagrożeń i innych czynników.

1.GAŚNICE

Dla zabezpieczenia obiektu w gaśnice należy przyjąć trzy podstawowe założenia:

• na 100 m² powierzchni 2 kg lub 3 dm³ środka gaśniczego,
• droga swobodnego dojścia do najbliższej gaśnicy nie może przekraczać 30 metrów,
• minimalna jednostkowa masa proszku gaśniczego nie może być mniejsza niż 2 kg.

Do gaszenia ognia wykorzystujemy obecnie gaśnice z następującymi indeksami: A, B, C, D, E, F, gdzie każdy z wymienionych indeksów określa grupę pożaru dla którego dany środek jest dedykowany.

Podstawą zabezpieczenia obiektu są gaśnice ze środkiem gaśniczym grupy A (ciała stałe), B (paliwa ciekłe, ciała płynne), C (gazy palne).

Wszystkie stosowane gaśnice należy poddawać okresowym przeglądom 1 raz w roku. Po każdorazowym – nawet krótkotrwałym – użyciu gaśnicę należy poddać ładowaniu.

Podstawowym zakresem przeglądu jest sprawdzenie stanu technicznego urządzenia – stanu zbiorników, węży, dysz, wskaźników ciśnienia (jeśli występują) etc.

2.HYDRANTY

Najczęściej stosowane hydranty wewnętrzne to:

• H 25 z wężem półsztywnym,
• H 33 z wężem półsztywnym,
• H 52 z wężem płasko składanym.

Spotyka się jeszcze hydranty 25 z wężem płasko składanym, jednakże powinny być one sukcesywnie zastępowane nowymi, zgodnymi z Polską Normą urządzeniami.

Dla prawidłowo działającego hydrantu wewnętrznego rzeczą wtórną jest ciśnienie dynamiczne wody w instalacji (choć przyjmuje się, że nie powinno być niższe niż 0,2 MPa), natomiast istotnym parametrem jest wydajność.

I tak wydajność dla hydrantu 25 nie powinna być niższa niż 1,00 dm³/s; dla hydrantu 33 – 1,50 dm³/s; dla hydrantu 52 – 2,50 dm³/s.

Hydranty należy poddawać corocznym przeglądom polegającym na sprawdzeniu wydajności, stanu węży, prądownic, zwijadeł; zaś raz na 5 lat, węże będące wyposażeniem hydrantów należy poddać próbie ciśnieniowej, która pozwala określić sprawność (szczelność) węża.

3.DRZWI PRZECIWPOŻAROWE

Drzwi przeciwpożarowe to drzwi jedno lub wieloskrzydłowe, wyprodukowane z takich materiałów i w taki sposób, że po zamontowaniu w miejscu przeznaczenia zachowują wymagane właściwości ognio- i dymoszczelności, pozwalając na odseparowanie stref pożarowych. W zależności od zastosowania drzwi przeciwpożarowe w trybie codziennym pozostają zawsze zamknięte lub zawsze otwarte – co w tym drugim przypadku ulega zmianie w sytuacji zagrożenia pożarowego.

Drzwi ppoż mogą być np. podłączone i sterowane przez takie systemy jak: system sygnalizacji pożaru (SSP) oraz system oddymiania (SO).

Podlegają corocznym przeglądom – mechanizmy samo sprężynujące, samozamykacze, okucia, uszczelki, elektrozamki itd.

4.INSTALACJA TRYSKACZOWA

Po uruchomieniu tryskaczy następuje gaszenie powierzchni znajdującej się poniżej rozproszonymi strumieniami wody. Woda jest doskonałym środkiem gaśniczym, ale w tym przypadku następuje zalanie materiałów składowanych (np. magazyn) czy też urządzeń i maszyn (np. hala produkcyjna) znajdujących się w strefie gaszonej. Taka sytuacja powoduje zwykle duże straty materialne.

Instalacja tryskaczowa, choć nie wymagają tego przepisy, często jest wspierana przez system sygnalizacji pożaru (SSP). Dzieje się tak dlatego, że SSP pozwala wykryć pożar w początkowej jego fazie natomiast zadziałanie instalacji tryskaczowej, której reagującymi elementami wykonawczymi są tzw. tryskacze (elementy instalacji zamontowane na odpowiedniej wysokości, posiadające prawidłowo dobrane deflektory i zaopatrzone we właściwą ampułkę z cieczą reagującą na temperaturę), następuje dopiero wtedy, kiedy w środowisku chronionym nastąpi znaczny wzrost temperatury.

Zasadniczo występują dwa typy instalacji – mokra i sucha, gdzie ta druga, wymagająca specjalnych zaworów przeponowych, występuje bardzo rzadko (np. w przestrzeniach, gdzie woda mogłaby ulec zamarznięciu).

Częstotliwość, wytyczne oraz zakres przeglądów określa dokumentacja techniczna jak i normy dotyczące poszczególnych elementów czy podzespołów instalacji. Uprawniony podmiot min. 1 raz w roku sprawdza stan techniczny całej instalacji. W określonych odstępach czasu dokonuje przeglądów i badań bardziej szczegółowych, aż do rewizji wewnętrznej zbiorników zasilających a także demontażu określonej, procentowej liczby losowo wybranych tryskaczy i poddaniu ich próbie. Ilość niesprawnych tryskaczy w tej reprezentatywnej liczbie pozwala wydać decyzję o dalszej pracy instalacji – pozytywnej bądź konieczności wymiany.

Podsumowanie

Ustawodawca nakazał wszystkie urządzenia i systemy związane z bezpieczeństwem pożarowym poddawać okresowym przeglądom nie rzadziej niż 1 raz w roku, ale z zastrzeżeniem, że ostateczna i obligatoryjna decyzja o częstości przeglądów należy do producenta danego urządzenia czy systemu. Przed dokonaniem wyboru częstotliwości prac konserwacyjnych należy zasięgnąć do dokumentacji producenta i uwzględnić jego zalecenia w tej kwestii.

Podstawowe instalacje i urządzenia związane z bezpieczeństwem pożarowym i podlegające obowiązkowej konserwacji to m.in.:

1. Gaśnice
2. Hydranty
3. Drzwi pożarowe
4. Przeciwpożarowy wyłącznik prądu
5. Oświetlenie ewakuacyjne / awaryjne
6. System oddymiania
7. System Sygnalizacji pożaru
8. Dźwiękowy system ostrzegawczy (DSO)
9. Instalacja tryskaczowa

Bezwzględnie każdorazowy przegląd, czy to okresowy czy np. spowodowany sytuacją awaryjną, musi zostać potwierdzony protokołem przeglądu sporządzonym przez podmiot wykonujący czynności serwisowe, zaś sam protokół – zawierać m.in. informacje o zakresie przeprowadzonych czynności, aktualnym stanie urządzenia czy systemu, ewentualnych zaleceniach czy dacie kolejnego przeglądu technicznego.

Bywa, że ze względu na architekturę obiektu czy np. jego zabytkowość nie ma technicznej możliwości zabezpieczenia we wszystkie, prawnie wymagane urządzenia,  bądź systemy ppoż, wówczas stosuje się środki i rozwiązania zamienne. Władnymi do wskazania i wydania zgody na ich zastosowanie są Komendanci Wojewódzcy Państwowej Straży Pożarnej.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat przeglądów przeciwpożarowych odwiedź stronę http://systemyflortech.pl/sprzet-ppoz-przeglady-hydrantow-gasnic-ochrona-przeciwpozarowa/.